لیزر درمانی چیست؟
لیزر درمانی ازجمله اقدامات درمانی است که از نور متمرکزشده استفاده می‌کنند. برخلاف اکثر منابع نوری، نور ناشی از لیزر (تقویت نور به روش نشر تابش تحریک‌شده) در طول‌موج مشخصی تنظیم‌شده است. درنتیجه می‌تواند پرتوهای قدرتمندی ساطع کند که حتی یک الماس را برش دهد.
در پزشکی، لیزر به پزشکان امکان می‌دهد تا با تمرکز روی یک ناحیه کوچک، با دقت بالایی کار کنند و به بافت اطراف آسیب کمتری وارد شود. لیزر درمانی نسبت به جراحی‌های سنتی، درد، تورم و جای اسکار کمتری دارد. بااین‌حال، لیزر درمانی ممکن است گران باشد و نیاز به درمان‌های مکرر دارد.
لیزر درمانی در چه مواردی کاربرد دارد؟
از بین بردن تومورها، پولیپ ها
رفع علائم سرطان
جراحی سنگ کلیه
جراحی بخشی از پروستات
ترمیم جداشدگی شبکیه
بهبود بینایی
درمان ریزش مو ناشی از پیری یا آلوپسی
درمان درد عصب کمر
seal کردن (بستن) عصب به‌منظور کاهش درد بعد از جراحی
seal کردن رگ‌های خونی برای جلوگیری از خونریزی
seal کردن عروق لنفاوی برای کاهش تورم و محدود کردن انتشار سلول‌های توموری
لیزر ممکن است در مراحل اولیه برخی از سرطان‌ها مفید باشد، ازجمله:
• سرطان دهانه رحم
• سرطان penile
• سرطان واژن
• سرطان ولووار
• سرطان ریه non-small cell
• سرطان پوست لایه بازال
برای درمان سرطان معمولاً در کنار سایر اقدامات درمانی مانند جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی از لیزر درمانی استفاده می‌شود.
از لیزر درمانی در پوست و زیبایی هم استفاده می‌شود:
• برداشت زگیل، خال، خال‌های مادرزادی و لکه‌های ناشی از آفتاب
• رفع موهای زائد
• رفع چین‌وچروک، لکه یا جای اسکار
• برداشت خال‌کوبی‌ها و تتو
لیزر درمانی مناسب چه کسانی نیست؟
برخی از جراحی‌های لیزر، مانند جراحی‌های زیبایی پوست و چشم، جراحی‌های زیبایی محسوب می‌شوند. برخی افراد تصمیم می‌گیرند خطرات احتمالی این جراحی‌ها را بپذیرند مثلاً ممکن است برخی از شرایط جسمی یا پوستی با لیزر درمانی تشدید شود. در لیزر درمانی مانند جراحی معمولی، افرادی که از سلامتی برخوردار نباشند احتمال عوارض جانبی زیاد است. قبل از تصمیم‌گیری در مورد عمل جراحی لیزر یا هر نوع جراحی دیگری با پزشک خود مشورت کنید.
با توجه به سن، سلامت عمومی، برنامه مراقبت‌های بهداشتی و هزینه جراحی لیزر، پزشک ممکن است عمل‌های جراحی معمول را به شما توصیه کند. برای مثال، افرادی که کمتر از 18 سال دارند نباید جراحی چشم لیزیک انجام دهند.
آمادگی برای لیزر درمانی
از قبل برنامه‌ریزی داشته باشید تا بعد از جراحی، زمان کافی برای بهبودی داشته باشید. همچنین به کسی نیاز دارید تا شما را به خانه ببرد. چند روز قبل از عمل ممکن است به شما توصیه شود که مصرف هرگونه دارویی که باعث لخته شدن خون می‌شود را قطع کنید مثل رقیق‌کننده‌های خون.
لیزر درمانی چگونه انجام می‌شود؟
تکنیک‌های لیزر درمانی با توجه به طرز عملشان انواع مختلفی دارد. اگر قرار به درمان یک تومور باشد، ممکن است یک آندوسکوپ (یک لوله باریک، روشن، انعطاف‌پذیر) برای هدایت لیزر و مشاهده بافت‌های داخل بدن استفاده شود. آندوسکوپ از طریق مجرایی در بدن مانند دهان وارد می‌شود. سپس، جراح با لیزر تومور را هدف قرار داده و آن را از بین می‌برد. در عمل‌های زیبایی، لیزرها معمولاً مستقیماً روی پوست اعمال می‌شوند.
انواع لیزرها
برخی از جراحی‌های متداول لیزر عبارت‌اند از:
• جراحی انکسار چشم (به آن لیزیک گفته می‌شود)
• سفید کردن دندان
• رفع جای اسکار، خال‌کوبی یا چین‌وچروک
• آب‌مروارید یا از بین بردن تومور
برای عمل‌های مختلف از لیزرهای متفاوتی استفاده می‌شود. برای مثال، لیزرهای دی‌اکسید کربن (CO2) برش‌های کم‌عمق و سطحی دارند. آن‌ها اغلب برای سرطان‌های سطحی، مانند سرطان پوست استفاده می‌شوند.
لیزرهای آرگون هم برش‌های کم‌عمقی دارند و می‌توان از آن‌ها برای فعال کردن داروهای فعال شونده به‌وسیله نور در طی فوتودینامیک تراپی استفاده کرد. در درمان سرطان، لیزر همراه با شیمی‌درمانی ترکیب می‌شود تا سلول‌های سرطانی بیشتری از بین رود.
لیزرهای ان دیاگ می‌توانند در امتداد الیاف نوری حرکت کنند. آن‌ها در ترموتراپی بینابینی ناشی از لیزر (نوعی درمان سرطان) استفاده می‌شوند.
لیزر درمانی سرد یا کم‌توان (LLLT) از نور لیزر تنظیم‌شده به طول‌موج بین 600 تا 980 نانومتر استفاده می‌کند. از این درمان برای انجام جراحی‌های جزئی و بازسازی بافت‌های بدن استفاده می‌شود. LLLT برای ترک سیگار هم کاربرد دارد اما شواهد کمی دراین‌باره وجود دارد.
عوارض جانبی لیزر درمانی
لیزر درمانی عوارض زیادی دارد. عوارض جانبی آن برای پوست درروش های جراحی‌های زیبایی شامل موارد زیر است:
• خونریزی
• عفونت
• درد
• اسکار
• تغییر رنگ پوست
همچنین ممکن است اثرات درمان دائمی نباشد، بنابراین ممکن است جلسات مکرر لازم باشد. بعضی از جراحی‌های لیزر تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود که خطرات خاص خود را به همراه دارد. عوارض لیزر درمانی تحت بیهوشی عبارت‌اند از:
• ذات‌الریه (پنومونی)
• سردرگمی بعد از هوشیاری
• حمله قلبی
• سکته مغزی
درمان‌ها همچنین می‌توانند گران بوده و در دسترس همه افراد نباشند.
مزایای لیزر درمانی
لیزر دقیق‌تر از عمل‌های جراحی سنتی است و نیاز به برش‌های کوتاه‌تر و کم‌عمق‌تری دارد و آسیب کمتری به بافت بدن می‌زند. عمل لیزر معمولاً کوتاه‌تر از جراحی‌های سنتی است و اغلب به‌صورت سرپایی انجام می‌شوند. در صورت نیاز به بیهوشی عمومی، معمولاً به مدت‌زمان کمتری برای بستری شدن نیاز دارند. بهبودی بعد از لیرزدرمانی سریع‌تر صورت می‌گیرد و در مقایسه با جراحی‌های سنتی، درد، تورم و جای زخم کمتری را ایجاد می‌کند.
بهبودی بعد از لیزر
بهبودی بعد از جراحی لیزر شبیه به عمل جراحی معمولی است. ممکن است بیمار در چند روز اول بعد از عمل نیاز به استراحت و استفاده از داروهای بدون نسخه ضد درد داشته باشد. بهبودی بعد از لیزر درمانی بسته به نوع درمان و میزان تأثیرگذاری بدن متفاوت است. فرد باید بعد از لیزر درمانی از دستورات پزشک پیروی کند. برای کسی که جراحی لیزر پروستات داشته نیاز به سوند ادرار دارد.
اگر لیزر درمانی روی پوست انجام‌شده باشد ممکن است فرد تورم، خارش و درد در اطراف ناحیه تحت درمان تجربه کند. پزشک ممکن است پماد تجویز کند و بخواهد لباسی بپوشید که ناحیه تحت درمان از هوا و رطوبت دور باشد. برای دو هفته اول پس از درمان با لیزر درمانی روی پوست،
حتماً موارد زیر رعایت شوند:
• از داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن (Advil) یا استامینوفن (Tylenol) برای تسکین درد استفاده کنید.
• محل لیزر را به‌طور مرتب با آب تمیز کنید.
• از کیسه‌های یخ استفاده کنید.
• پمادهایی مثل وازلین را روی محل تحت درمان بمالید.
• از دست‌کاری زخم بپرهیزید.
بعدازاینکه پوست جدیدی رشد کرد می‌توانید در صورت تمایل از لوازمات آرایشی برای پوشاندن قرمزی استفاده کنید.