ویتیلیگو چیست و گریبان چه کسانی می شود؟

تقریبا 1 درصد از جمعیت جهان به ویتیلیگو مبتلا هستند. در بیماری ویتیلیگو ، سلول های تولید کننده رنگ دانه از بین می روند. این سلول ها که ملانوسیت نامیده می شوند، در اثر بیماری دیگر رنگ دانه پوست که ملانین نامیده می شود را تولید نمی کنند. اگر سلول ها ملانین ترشح نکنند، پوست رنگ خود را از دست می دهد یا سفید می شود.

نواحی که ممکن است دیگر ملانین تولید نکنند:

• مناطقی که در معرض نور آفتاب هستند مانند دست، پا، بازو و صورت
• داخل دهان یا غشاهای مخاطی دیگر
• سوراخ بینی
• ناحیه تناسلی
• شبکیه
• سیستم شنوایی گوش

اگر مناطقی که مو دارند هم درگیر شوند، مو ممکن است خاکستری یا سفید شود.
ویتیلیگو قسمت های مختلف بدن را تحت تأثیر قرار می دهد ولی مسری نیست. یعنی فرد مبتلا به ویتیلیگو بیماری خود را به شخص دیگری منتقل نمی کند.
علامت اصلی ویتیلیگو ظهور لکه های سفید روی پوست است که می تواند در هر ناحیه ای از بدن، حتی اطراف چشم ظاهر شود.

لکه ها ممکن است بزرگ یا کوچک باشند و با الگوهای زیر ظاهر می شوند:
قطعه ای یا کانونی: لکه های سفید کوچکی هستند که در یک یا چند منطقه متمرکز می شوند. ویتیلیگو با الگوی کانونی یا قطعه ای فقط در یک طرف بدن ظاهر می شود. این نوع ویتیلیگو برای یک سال یا بیشتر ادامه می یابد و سپس متوقف می شود. به طور کلی کندتر از ویتیلیگو عمومی پیشرفت می کند.
غیر قطعه ای یا عمومی: تکه های سفید به طور گسترده و متقارن در هر دو طرف بدن ظاهر می شوند. رایج ترین الگو است و می تواند بر روی سلول های تولید کننده رنگ دانه بدن تأثیر بگذارد. در طول زندگی شخص بارها شروع و متوقف می شود. هیچ راهی برای تعیین میزان و سرعت گسترش لکه ها نیست.

یک منبع معتبر نشان داد که در 75 درصد از افراد مبتلا به ویتیلیگو در ناحیه دست و صورت رنگ دانه ساخته نمی شود. نواحی شایع دیگر در قسمت های دیگر بدن مثل زیر بغل و اطراف کشاله ران است.

ریسک ابتلا به ویتیلیگو چگونه افزایش می یابد؟

علت ویتیلیگو به طور کامل مشخص نیست. به نظر نمی رسد که ویتیلیگو ارثی باشد. بیشتر افراد مبتلا به ویتیلیگو سابقه خانوادگی این اختلال را ندارند. اما سابقه خانوادگی ویتیلیگو یا سایر بیماری های خود ایمنی ممکن است ریسک ابتلا را افزایش بدهند حتی اگر ۱۰۰ درصد باعث ابتلا به ویتیلیگو نشوند. یکی دیگر از ریسک فاکتور ها به ارث بردن ژن های مرتبط با ویتیلیگ، مثل NLRP1 و PTPN22 است.

اکثر محققان معتقدند که ویتیلیگو یک اختلال خود ایمنی است و بدن به سلول های خودی حمله می کند. اما هنوز مشخص نیست چرا و چگونه بدن به سلول های تولید کننده رنگدانه حمله می کند. حدود 20 درصد افراد مبتلا به ویتیلیگو از اختلال خود ایمنی دیگری نیز رنج می برند. بسته به جمعیت ، این اختلالات موارد زیر را شامل می شود،

از رایج ترین تا نادر ترین:
• اسکلرودرما، اختلال بافت همبند
• لوپوس
• تیروئیدیت، ناشی از عملکرد نادرست تیروئید
• سوریازیس
• آلوپسی آرئاتا ، یا طاسی
• دیابت نوع 1
• کم خونی پرنیشیوز، عدم توانایی جذب ویتامین B-12
• بیماری آدیسون
• روماتیسم مفصلی
ویتیلیگو ممکن است در موارد زیر هم ایجاد شود:
• آفتاب سوختگی شدید یا بریدگی بدن
• قرار گرفتن در معرض سموم و مواد شیمیایی
• استرس زیاد

عوارض ویتیلیگو چیست؟

ویتیلیگو در اکثر موارد عوارض جانبی جسمی ندارد. جدی ترین عوارض آن گوش و چشم را تحت تأثیر قرار می دهد، اما این موارد خیلی رایج نیستند. اثر جانبی اصلی آن از بین رفتن رنگ دانه بدن است که ریسک آفتاب سوختگی را افزایش می دهد. با کمک کرم ضد آفتاب با SPF 30 و پوشیدن لباس مناسب در برابر آفتاب می توانید از پوست خود محافظت کنید.

اثرات روانشناختی

تحقیقات نشان می دهد که ویتیلیگو می تواند اثرات روان شناختی قابل توجهی ایجاد کند. بررسی های علمی معتبر نشان می دهند که بیش از 50 درصد از افراد مبتلا به ویتیلیگو در روابط خود دچار مشکل شده اند. برخی از افراد گزارش می کردند که در طول روز به بیماری خود و غیرقابل پیش بینی بودن آن فکر می کنند.

بیماران موارد زیر را گزارش دادند:
• اجتناب از انجام فعالیت فیزیکی
• دور شدن از اجتماع
• احساس ناتوانی
• افسردگی
• اضطراب
• احساساتی شدن

اگر به ویتیلیگو مبتلا هستید و در هر یک از موارد را تجربه کرده اید، با پزشک یا یکی از اطرافیان خود در این باره صحبت کنید. اطلاع کافی داشتن از این اختلال خیلی مهم است. با مطالعه در این زمینه از استرس خود بکاهید.

پزشک چه سوالاتی می پرسد؟

پزشک بدن شما را معاینه می کند و از شما تعدادی سوال می پرسد و شرح حال می گیرد و هم چنین یک سری آزمایشات انجام می دهد. حتماً جزئیاتی مثل مثل آفتاب سوختگی اخیر ، سفید شدن زودرس موها یا هر نوع بیماری خود ایمنی احتمالی را به اطلاع او برسانید. اگر شخص دیگری در خانواده شما مبتلا به ویتیلیگو یا بیماری پوستی دیگری است، حتما به پزشک خود اطلاع بدهید.

سایر سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد:
• ویتیلیگو از کدام قسمت بدن شروع شد؟
• آیا کسی در خانواده شما به ویتیلیگو مبتلا است؟
• آیا کسی در خانواده شما به اختلال خود ایمنی مبتلا است؟
• آیا قبلاً درمانی را امتحان کرده اید؟
• آیا لکه ها در حال بهبود یا بدتر شدن هستند؟

پزشک احتمالا با لامپ ماوراء بنفش به دنبال لکه های ویتیلیگو می گردد. این لامپ که به عنوان لامپ وود نیز شناخته می شود، به پزشک کمک می کند تا لکه های ویتیلیگو را از لکه های معمولی تشخیص بدهد.

گاهی ممکن است پزشک از شما نمونه پوست به نام بایوپسی بخواهد. آزمایشگاه نمونه ها را بررسی می کند. بایوپسی پوستی وجود یا عدم وجود سلول های مولد رنگدانه در پوست را نشان می دهد. آزمایش خون هم می تواند به تشخیص بیماری های دیگری که ممکن است همراه با ویتیلیگو هستند، مثل اختلالات تیروئید، دیابت یا کم خونی کمک کند.

گزینه های درمانی ویتیلیگو

درمان ویتیلیگو با هدف بازگرداندن تعادل رنگ به پوست انجام می شود. درمان با هدف اضافه کردن رنگدانه و یا حذف آن انجام می شوند. روش های درمانی متفاوت هستند و به وضعیت شما بستگی دارند:
• شدت بیماری شما
• محل و اندازه لکه های پوستی
• تعداد لکه های پوستی
• میزان گسترش لکه ها در سطح بدن
• چگونگی پاسخ دهی لکه ها به درمان

روش درمان به شکل روش دارویی، جراحی یا ترکیبی است. روش درمانی باید با توجه به وضعیت بیمار انتخاب شود و برخی انواع روش های درمانی اثرات جانبی بیشتری دارند.
اگر عوارض جانبی مشاهده کردید با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک دوز دارو را مجدداً تنظیم می کند یا دارو و روش دیگری را پیشنهاد می دهد.

روش دارویی

برای شروع اثر حداقل به سه ماه درمان نیاز دارید. دارو های انتخابی شامل موارد زیر است:
کرم های موضعی: برخی از کرم ها از جمله کورتیکواستروئیدها می توانند در مراحل اولیه به بازگشت رنگ به لکه های سفید کمک کنند. برخی دیگر به کند شدن گسترس لکه ها کمک می کنند. برای مصرف کرم های قوی نیاز به نسخه پزشک دارید، اما به یاد داشته باشید که استفاده طولانی مدت از کرم قوی ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند.

عوارض جانبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• چروکیدگی پوست
• نازک شدن پوست
• رشد بیش از حد مو
• سوزش و حساسیت پوست

داروهای خوراکی: برخی از داروها مانند استروئیدها و برخی آنتی بیوتیک های خاص ممکن است در درمان ویتیلیگو مؤثر باشند. ولی فقط با نسخه در دسترس هستند.

اشعه UVB با طول موج کوتاه: این روش درمانی جایگزین برای درمان سنتی با PUVA است. این روش درمانی بر روی لکه ها متمرکز است و عوارض جانبی کمتری دارد. همچنین می تواند به عنوان بخشی از برنامه درمانی خانگی تحت نظارت پزشک استفاده شود.
درمان با لیزر اکسمر: این روش درمانی مناسب لکه های کوچک است و برای مدت زمان کوتاه تر از چهار ماه (دو تا سه بار در هفته) انجام می شود.
پیگمنت زدایی: اگر بیش از 50 درصد از بدن شما تحت تأثیر قرار گرفته است و می خواهید پوست خود را متعادل کنید، ممکن است پزشک روش پیگمنت زدایی را توصیه کند. این روش وقتی انتخاب می شود که در بازگرداندن رنگدانه به پوست خود شکست خورده باشید. تمرکز این روش بر رنگ دانه زدایی قسمت های سالم پوست است تا پوست یکنواخت و متعادل شود.

جراحی

گزینه های دیگر در صورت پاسخ دهی نامناسب به دارو و روش درمانی غیر تهاجمی هم وجود دارند. اگر در 12 ماه گذشته لکه های شما تغییری نکرده اند و دلیل ابتلا شما نور آفتاب نبوده است، پزشک می تواند روش جراحی را توصیه کند.

انواع جراحی شامل موارد زیر است:
پیوند پوست: جراح از پوست سالم و رنگ دانه دار نمونه می گیرد و آن را به ناحیه فاقد رنگ دانه منتقل می کند. ریسک های این روش شامل عفونت، زخم برداشتن یا ناموثر بودن آن است. پیوند پوست با استفاده از تاول گزینه دیگری است که خطرات کمتری دارد. برای این روش ، پزشک بر سطح پوست سالم تاول ایجاد می کند و قسمت بالای تاول را به ناحیه مورد نظر منتقل می کند.
پیوند ملانوسیت: پزشک ملانوسیت را از بدن خارج می کند و آن را در آزماشگاه تکثیر می کند. سپس ملانوسیت ها را به ناحیه فاقد رنگ دانه منتقل می کند.
میکروپیگمنتیشن: پزشک رنگدانه را در پوست خال کوبی می کند. این روش برای ناحیه اطراف لب مناسب است ، اما شاید مطابقت دادن دقیق آن با رنگ پوست سخت باشد.

سایر روشهای درمانی و مدیریت

شروع اثر درمان ویتیلیگو کند و آهسته است. بنابراین، موارد زیر را به ذهن بسپارید:
ضد آفتاب: در معرض آفتاب نبودن به سالم نگه داشتن پوست کمک می کند. برنزه کردن در پوست تضاد ایجاد می کند و باعث می شود مناطق آسیب دیده بیشتر در معرض دید باشند. هرچه SPF بالاتر باشد، پوست شما بیشتر محافظت می شود. استفاده از ضد آفتاب از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا مناطقی که رنگدانه ندارند مستعد آفتاب سوختگی و آسیب دیدن هستند.
لوازم آرایشی و بهداشتی: آرایش یا لوسیون های برنزه کننده به یکنواخت شدن ظاهر سطح پوست کمک می کنند. ممکن است لوسیون های خود برنزه شونده را ترجیح دهید زیرا حتی با شستشو دوام بیشتری دارند.
مدیریت سلامت روانی: یک مطالعه نشان می دهد که دارو و روان درمانی کیفیت زندگی را بهبود می بخشند. در صورتی که افکار منفی دارید با پزشک مشورت کنید.

کنار آمدن با بار روانی ویتیلیگو

تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به ویتیلیگو دچار کمبود اعتماد به نفس می شوند. همچنین یک مطالعه نشان می دهد که والدین کودکانی مبتلا به ویتیلیگو از کیفیت کم زندگی کودک خود شکایت می کنند. اما ویتیلیگو مسری نیست و هیچ عوارض جسمی منفی به همراه ندارد. افراد مبتلا به ویتیلیگو می توانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند.
باید روان شناسی که بیماری پوستی و تأثیر آن بر سلامت روان را درک می کند را انتخاب کنید. نتیجه مطالعات در زمینه ویتیلیگو و روش درمانی رفتار شناسی فردی (CBT) نشان می دهد که موارد زیر به کنترل بیمار کمک می کنند:
• حفظ عزت نفس
• جلوگیری از بروز افسردگی
• بهبود کیفیت زندگی

روش های جدید مدیریت بیماری

تحقیق در زمینه ویتیلیگو در سال های گذشته افزایش یافته است. فن آوری های جدید باعث پیشرفت در تحقیقات ژنتیکی می شود تا عملکرد ویتیلیگو را بهتر درک کنیم. شناخت ویتیلیگو و تعامل آن با سایر قسمت های بدن به محققان در ساخت و توسعه درمان های جدید کمک می کند.
مطالعات دیگری در زمینه ویتیلیگو در حال انجام است که شامل بررسی تاثیر تروما ، استرس ، ژنتیک و سیستم ایمنی در ویتیلیگو است.